Przyjęty przez Komisję Europejską w czerwcu Krajowy Plan Odbudowy dla Polski zakłada, że w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców, gdzie stwierdzone zostanie przekroczenia normy zanieczyszczeń powietrza mają powstać strefy czystego transportu. W czasie Kongresu Nowej Mobilności w połowie września 2022 r. samorządowcy wraz ekspertami będą wypracowywali optymalny sposób wdrażania stref w polskich miastach.
Nie jest jeszcze do końca pewne, czy w praktyce zapisy KPO będa wywierać na polskie miasta silną presję do działań dla poprawy jakości powietrza, czy okażą się jedynie zbiorem zaleceń i wskazówek bez mocy wiążącej. Możliwy jest jednak taki scenariusz, w którym lokalne władze ponad 100-tysięcznych miast będą w krótkim czasie stawiane przed obowiązkiem uruchomienia na ich terenie strefy czystego transportu.
Krajowe prawo obecnie nie stawia wobec samorządów tego rodzaju wymagań. Znowelizowana w grudniu 2021 r. Ustawa o Elektromobilności i Paliwach Alternatywnych dała miastom narzędzia, aby tworzyć nowe zasady organizacji ruchu w oparciu o emisyjność pojazdów, jednak pozostawia im swobodę decyzji, czy i kiedy chcieliby przystąpić do takich działań. Jak dotąd wstępne plany utworzenia stref czystego transportu przedstawiły jedynie Kraków i Warszawa.
Jednocześnie pojawia się oddolna presja do podjęcia działań. Według badania opinii, zrealizowanego dla Clean Air Fund, aż 58 proc. Polaków chciałoby utworzenia na terenie ich miasta strefy czystego transportu. Dla Warszawy i Łodzi ten wynik to odpowiednio 66 proc., a dla Wrocławia 74 proc.
Warsztat: Modelowa strefa czystego transportu
Polscy samorządowcy mogą wkrótce znaleźć się w sytuacji, gdzie oczekuje się dość szybkiego i sprawnego wprowadzania rozwiązań, których jak dotąd w Polsce nie używano. Na szczęście w zachodniej Europie powstało ponad 320 stref czystego transportu. Funkcjonują zarówno w największych aglomeracjach takich jak Londyn, czy też w dużych i średniej wielkości europejskich miastach jak np. Antwerpia. Wypracowane tam metody działania są gotowe do przeszczepienia na polski grunt.
Dopasowaniem ich do naszych realiów zajmą się przedstawiciele polskich miast najsilniej zaangażowanych w walkę o poprawę jakości powietrza podczas otwartych warsztatów “Modelowa strefa czystego transportu. Kluczowe czynniki decydujące o pomyślnym wdrożeniu – doświadczenia i rekomendacje“. Odbędą się one w poniedziałek 12 września podczas pierwszego dnia Kongresu Nowej Mobilności w Łodzi.
– W dyskusjach o zmianach w organizacji ruchu zazwyczaj pojawia się argument, że w naszych warunkach rewolucja transportowa podobna do tej z Paryża się nie uda, bo polskie miasta w odróżnieniu do stolicy Francji nie mają kilkunastu linii metra. Dlatego też wiosną wspólnie z samorządowcami odwiedziliśmy cztery zachodnioeuropejskie miasta, o podobnych możliwościach co czołowe polskie aglomeracje: Berlin, Rotterdam, Eindhoven i Antwerpię. Każde z nich ma przynajmniej kilkuletnie doświadczenia w tworzenie stref czystego transportu. Mamy więc w Polsce to szczęście, że możemy czerpać z doświadczeń zachodnioeuropejskich sąsiadów. Najważniejsze z nich podsumowaliśmy w naszym nowym raporcie, którego premiera odbędzie się już w poniedziałek podczas Kongresu Nowej Mobilności – zauważa Maria Majewska, New Mobility Manager Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych (PSPA)
Kongres Nowej Mobilności z mapą drogową dla samorządów
Od czasu ubiegłorocznej edycji wydarzenia sporo się w temacie stref czystego transportu w Polsce wydarzyło. Uwaga samorządowców i organizacji pozarządowych przesunęła się z zabiegów o powstanie odpowiednich ram prawnych do bardziej konkretnych działań.
Obecny stan debaty publicznej na temat jakości powietrza w polskich miastach i roli, jaką ma tu do odegrania transport podsumowuje raport “Kompendium tworzenia Stref Czystego Transportu – najlepsze praktyki” przygotowany przez Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych.
Prezentację materiału poprzedzi panel z udziałem samorządowców dając im zastrzyk świeżej wiedzy i nowych zagadnień do omówienia. W dyskusji wezmą udział:
- Joanna Dobek, Naczelniczka Wydziału Elektromobilności, Ministerstwo Klimatu i Środowiska
- Agata De Ru, Head of the European Union and Member States, Clean Air Fund
- Łukasz Franek, Dyrektor, Zarząd Transportu Miejskiego w Krakowie
- Michał Olszewski, Zastępca Prezydenta m.st. Warszawy
- Blanka Romanowska, Dyrektor Departamentu Infrastruktury i Środowiska, GZM
- Tomasz Stefanicki, Zastępca Dyrektora Biura Zrównoważonej Mobilności, Urząd Miejski Wrocławia
- Piotr Szymański, Public Policy Operations manager, Amazon
- Mariusz Śpiewok, Zastępca Prezydenta Miasta Gliwice
Moderatorką spotkania będzie Monika Małowiecka, Radca Prawny, Koordynator Komisji ds. Środowiska, Unia Metropolii Polskich.
Kongres Nowej Mobilności gromadzi najważniejszych przedstawicieli władz miast oraz organizacji branżowych i społecznych związanych z elektromobilnością i zrównoważonym transportem. Eksperci wypracują postulaty kolejnych zmian w przepisach, które mają przyspieszyć wdrażanie nisko i zeroemisyjnych obszarów w Polsce.
Program wydarzenia jest dostępny na stronie wydarzenia kongresnowejmobilnosc.pl, a padające na nim deklaracje i decyzje związane można będzie śledzić w kanałach mediach społecznościowych PSPA: Linkedin, Twitter, Facebook.
