Na każdego pacjenta, który trafia do szpitala z chorobami serca i płuc wywołanymi zanieczyszczeniem powietrza, przypadają tysiące osób, którym smog “tylko” pogarsza kondycję i prawidłowy rozwój. Szczególnie narażone na szkodliwy wpływ złego powietrza są dzieci dorastające w pobliżu ruchliwych ulic. Przez smog nie tylko częściej chorują, ale również mają problemy w nauce.
- Przez zbyt duże oparcie polskiego transportu na starych pojazdach spalinowych, jesteśmy stale narażeni na oddychanie trującymi związkami np. tlenkami azotu. Emisjom NO2 pochodzącym z aut w samej tylko Warszawie przypisuje się 473 zgony rocznie [1]
- Zanieczyszczenia powietrza wpływają na dzieci silniej niż na dorosłych. Dzieci wdychają więcej powietrza na kilogram masy ciała niż dorośli, spędzają więcej czasu na dworze, są bardziej aktywne, oddychają szybciej i mają nie w pełni rozwinięty układ odpornościowy.
- Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem skutkuje nie tylko kaszlem i przeziębieniem. Codziennie wystawienie na wpływ szkodliwych związków zwiększa ryzyko zapalenia płuc i astmy.
- Długoterminowa ekspozycja na zanieczyszczenia pochodzące z transportu powoduje też zmiany w budowie mózgu i jego funkcjonowaniu u dzieci. Uczniowie szkół na obszarach o wysokim zanieczyszczeniu powietrza wykazują gorszy rozwój poznawczy i słabszą pamięć.
- Smog transportowy jest największy w dni nauki szkolnej i walkę z nim warto rozpocząć od tworzenia wolnych od spalin ulic stref przy szkołach.
Więcej niż zwykły kaszel
Tymczasem raport HEAL Polska “Wpływ zmiany klimatu i zanieczyszczenia powietrza na zdrowie mieszkańców Warszawy” z 2019 r. analizujący rozmaite publikacje naukowe na temat szkodliwości zanieczyszczeń podsumowuje część poświęconą NO2: “Wykazano związek między krótkotrwałą ekspozycją na NO2 a objawami ze strony układu oddechowego, takimi jak: zapalenie płuc, nasilenie objawów u pacjentów z astmą i nasilenie reakcji alergicznych w drogach oddechowych. Ponadto prawdopodobne jest występowanie astmy u dzieci z powodu długotrwałej ekspozycji na NO2.”.
Spaliny wrogiem młodego mózgu
Rozwiązania są w zasięgu ręki
- Największe stężenia tlenków azotu odnotowujemy w czasie szczytów komunikacyjnych, czyli kiedy jedziemy do pracy czy odwozimy dzieci do szkoły. Jedną z najbardziej narażonych grup na skutki zanieczyszczeń transportowych są dzieci. Jeżeli mieszkamy w odległości spacerowej od szkoły odprowadzajmy dzieci na piechotę, a rzadziej podwóźmy je autem - wyświadczymy tym samym sporą przysługę zdrowotną ich koleżankom i kolegom, jak również wszystkim osobom mieszkającym w okolicy - zachęca Łukasz Adamkiewicz, prezes Europejskiego Centrum Czystego Powietrza.
1. Khomenko S., Cirach M., Pereira-Barboza E., Mueller N., Barrera-Gómez J., Rojas-Rueda D., de Hoogh K., Hoek G., Nieuwenhuijsen M. Premature mortality due to air pollution in European cities; an Urban Burden of Disease Assessment. The Lancet Planetary Health, 2021. https://doi.org/10.1016/S2542-5196(20)30272-2.Europejskie Centrum Czystego Powietrza, Potencjał redukcji skutków zdrowotnych dzięki obniżeniu narażenia na zanieczyszczenia transportowe w 10 największych miastach w Polsce, 2021 https://cleanaircentre.eu/wp-content/uploads/2023/09/Raport_potencjal_redukcji_skutkow_ECAC_2021.pdf
2. Stephanie Osborne, Onyekachi Uche, Christina Mitsakou, Karen Exley, Sani Dimitroulopoulou, Air quality around schools: Part I - A comprehensive literature review across high-income countrie https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0013935121001110?via%3Dihub ]
3. Calderón-Garcidueñas et al., 2011. Exposure to severe urban air pollution influences cognitive outcomes, brain volume and systemic inflammation in clinically healthy children. Brain and Cognition, 77(3), 345-355. https://doi.org/10.1016/j.bandc.2011.09.006
4. Perez-Crespo et al., 2022. Exposure to traffic-related air pollution and noise during pregnancy and childhood, and functional brain connectivity in preadolescents. Environment International, 164, 107275. https://doi.org/10.1016/j.envint.2022.107275
5. Sunyer et al., 2015. Association between traffic-related air pollution in schools and cognitive development in primary school children: a prospective cohort study. PLoS Med. 12 (3), e1001792. https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1001792
6. Projekt Neurosmog, https://neurosmog.psychologia.uj.edu.pl/